Tiêu chuẩn OHSAS 18001 cũng giúp cho tổ chức kiểm soát được việc tuân thủ các yêu cầu của luật định về vấn đề an toàn, sức khỏe nghề nghiệp của người lao động, nhờ đó giúp cho tổ chức giảm được các rủi ro liên quan đến pháp lý, kiện tụng do không thực hiện đúng trách nhiệm về an toàn, sức khỏe nghề nghiệp của mình.

Tiêu chuẩn OHSAS 18001 được ban hành bởi viện tiêu chuẩn Anh Quốc, tiêu chuẩn OHSAS 18001 tên tiếng anh đầy đủ là Occupational Health and Safety Assessment Series, mã hiệu đầy đủ của tiêu chuẩn này là BS OHSAS 18001, từ BS nghĩa là  British Standard.

Hiện tại tiêu chuẩn này được ban hành gần đây nhất là năm 2007 vì vậy mã hiệu hiện hành của tiêu chuẩn này là BS OHSAS 18001:2007.

Tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 quy định các yêu cầu cho một hệ thống quản lý an toàn, sức khỏe nghề nghiệp để giúp cho tổ chức phát triển và thực hiện các chính sách và mục tiêu về an toàn, sức khỏe nghề nghiệp hướng đến đáp ứng yêu cầu pháp luật về an toàn sức khỏe nghề nghiệp và giảm thiểu rủi ro về an toàn, sức khỏe nghề nghiệp. OHSAS 18001:2007 hoàn toàn có thể tích hợp với các hệ thống quản lý khác do ISO ban hành như là ISO 9001 - hệ thống quản lý chất lượng hoặc ISO 14001 - hệ thống quản lý môi trường. Ngày nay đã có nhiều công ty ở Việt Nam đang hoạt động với hệ thống quản lý tích hợp theo 3 tiêu chuẩn ISO 9001, ISO 14001 & OHSAS 18001.

Vì sao phải là tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007?

Tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 là một tiêu chuẩn được quốc tế thừa nhận, tiêu chuẩn này đề cập đến những yêu cầu liên quan đến xây dựng hệ thống quản lý Sức Khoẻ An toàn. OHSAS 18001:2007 có tên gọi đầy đủ là: Hệ thống quản lý sức khỏe và an toàn nghề nghiệp - Các yêu cầu.

Mục đích của phát triển kinh tế là nâng sao đời sống của nhân loại, nếu các hoạt động sản xuất kinh doanh không tạo ra được an toàn cho con người có liên quan đến các hoạt động đó thì việc phát triển sẽ không nhận được sự ủng hộ. Các các nhà đầu tư, khách hàng, các bên hữu quan, nhân viên trong Doanh nghiệp, Chính phủ các nước ngày càng quan tâm nhiều hơn về vấn đề sức khỏe và an toàn của người lao động trong Doanh nghiệp, vì vậy các quy định pháp lý nghiêm ngặt, các chính sách kinh tê, hoạt động quản lý nguồn nhân lực và các biện pháp khác ngày càng được tăng cường triển khai và áp dụng để nâng việc phòng ngừa rủi ro về sức khoẻ và an toàn lao động.

Doanh nghiệp/tổ chức thuộc mọi ngành nghề muốn nhận được sự ủng hộ của công đồng xã hội, của khách hàng thì phải nghĩ đến việc minh chứng được với các nhà đầu tư, với nhân viên, với khách hàng và các bên hữu quan khác về việc Doanh nghiệp đã hoàn tất hoạt động kiểm soát sức khỏe và an toàn trong  lao động, thể hiện qua việc quản lý được các rủi ro và cải thiện các ảnh hưởng hữu ích từ các hoạt động sản xuất kinh doanh, các sản phẩm và dịch vụ của Doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp đã tự triển khai áp dụng một hệ thống quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp (OHS) để thể hiện sự cam kêt của mình về việc ngăn ngừa rủi ro về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, tuy nhiên những hoạt động này không đảm bảo nhận được sự thừa nhận của khách hàng, các nhà đầu tư, các bên hữu quan. Tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 là một tiêu chuẩn Quốc tế, việc áp dụng và triển khai và được chứng nhận hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp phù hợp với tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 sẽ giúp Doanh nghiệp/tổ chức chứng minh được cam kêt của mình về việc ngăn ngừa rủi ro về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.

Chức năng của tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007

Chức năng thứ nhất: Bảo vệ người lao động: OHSAS 18001:2007 yêu cầu Doanh nghiệp/tổ chức phải đưa ra các phương pháp nhận diện các nguy hiểm một cách có hệ thống (không bỏ sót bất kỳ mối nguy nào có thể có) từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa và và quản lý rủi ro cần thiết để tạo nên một môi trường làm việc khỏe mạnh hơn và an toàn hơn, giảm thiểu tối đa tai nạn và vấn đề về sức khỏe nghề nghiệp, giúp Doanh nghiệp/tổ chức giảm thời gian nghỉ việc do ốm đau và thương bệnh tật của nhân viên, đây cũng là một lợi ích giúp cho Doanh nghiệp ổn định năng suất và chất lượng.

Chức năng thứ hai: tăng lợi ích kinh doanh: OHSAS 18001:2007 đưa ra các yêu cầu một cách khoa học và có hệ thống theo PDCA (Plan, Do, Check, Action), các biện pháp cách quản lý phải căn cứ vào các kết quả của việc đánh giá rủi ro, đánh giá quá trình, kiểm tra, rà soát lại các quy định pháp lý và điều tra tai nạn để lập kế hoạch giảm thiểu rủi ro tai nạn vì vậy sẽ giúp Doanh nghiệp xây dựng và cải tiến để có được những quy trình rõ ràng và hiệu quả hơn.

Chức năng thứ ba: Tăng cường sự tuân thủ luật pháp: việc rà soát lại từng hoạt động, xem xét từng hoạt động có liên quan đến những yêu cầu pháp lý nào, định kỳ phải đánh giá lại việc tuân thủ pháp luật cũng như cập nhật thêm những yêu cầu pháp lý mới, đã giúp cho Doanh nghiệp/tổ chức có một phương tiện để nhận diện các yêu cầu luật pháp và các yêu cầu có liên quan khác, từ đó giúp doanh nghiệp tuân thủ luật pháp. Doanh nghiệp/tổ chức sẽ luôn có đầy đủ thông tin để nhận diện và tuân thủ các yêu cầu luật pháp trong tương lai. Trong một số trường hợp, việc áp dụng OHSAS 18001:2007 cũng có nghĩa là giảm thiểu các khiếu kiện pháp lý và giảm tiền đền bù. Việc luôn tuân thủ luật pháp sẽ tránh được phí tổn và tai tiếng do bị cáo buộc vi phạm luật pháp.

Chức năng thứ tư: Tăng cường năng lực quản lý của hệ thống quản lý hiện tại: OHSAS 18001:2007 cũng giống như các tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý khác (như ISO 9001, ISO 14001, ISO 22000,…), OHSAS 18001:2007 có cấu trúc nền tảng của là chu trình PDCA: Hoạch định – Thực hiện – Kiểm tra – Hành động, Doanh nghiệp/tổ chức có thể kết hợp các yêu cầu của tiêu chuẩn này với hệ thống quản lý hiện hữu của mình để giảm các điểm trùng lặp, giảm chi phí.

Phạm vi áp dụng OHSAS 18001:2007

- Mọi ngành công nghiệp, dịch vụ có các nguy cơ, rủi ro về OH&S.
- Mọi tổ chức ở bất kỳ qui mô nào.
- Không phân biệt phạm vi địa lý.

Sơ lược về tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007

Tưong tự tiêu chuẩn ISO 9001:2008 và tiêu chuẩn ISO 14001:2004, OHSAS 18001:2007 cũng được xây dựng dựa trên phương pháp luận là Lập kế hoạch - Thực hiện -  Kiểm tra -  Hành động khắc phục (Plan – Do – Check – Act), có thể được mô tả như sau:

- Lập kế hoạch - Plan (P): Thiết lập các mục tiêu và các quá trình cần thiết để đạt được các kết quả phù hợp với chính sách an toàn và sức khỏe nghề nghiệp của tổ chức.

- Thực hiện – DO (D): Thực hiện các quá trình.

- Kiểm tra – Check (C): Giám sát và đo lường các quá trình dựa trên chính sách OH&S, mục tiêu OH&S, các yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác, và báo cáo kết quả.

- Hành động – Act (A): Thực hiện các hành động để cải tiến liên tục hiệu quả hoạt động kiểm soát an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.

Về cấu trúc của tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 có cấu trúc tương tự như tiêu chuẩn ISO 14001:2004, vì vậy những doanh nghiệp đã áp dựng ISO 14001:2004 sẽ dễ dàng nắm bắt được các yêu cầu của tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 hơn.

Xét theo quan điểm quá trình thì OHSAS 18001:2007 có thể được trình bày như sau

Mô hình OHSAS 18001:2007 được trình bày theo quan điểm quá trình

Dưới đây là mô hình OHSAS 18001:2007 theo phương pháp luận PDCA

Mô hình OHSAS 18001:2007 được trình bày theo quan điểm quá trình

Để hiểu cơ bản về các yêu cầu của OHSAS 18001:2007, International TSC sẽ diễn giải sơ lược dưới đây:

Lập kế hoạch (Plan):

1. Trước tiên Lãnh đạo của Doanh nghiệp phải xem xét bản chất hoạt động của Doanh nghiệp để thiết lập chính sách sức khỏe và an toàn nghề nghiệp cho Doanh nghiệp.
2. Các phòng ban của Doanh nghiệp phải tiến hành nhận diện các mối nguy và đánh giá rủi ro về an toàn sức khỏe nghề nghiệp bằng các phương pháp đã xác định. Việc nhận diện các mối nguy và phân tích rủi ro phải bao quát toàn bộ các hoạt động của Doanh nghiệp. Kết quả của hành động này là Doanh nghiệp phải xác định được mối nguy nào cần phải đưa ra những biện pháp kiểm soát để ngăn chặn, phòng ngừa không cho xảy ra hoặc nếu có xảy ra thì hậu quả sẽ được giảm thiểu.
3. Trong quá trình nhận dạng các mối nguy, Doanh nghiệp phải thu thập các yêu cầu pháp lý, các yêu cầu của các bên liên quan để xem xét những yêu cầu nào buộc phải tuân thủ.
4. Căn cứ trên kết quả phân tích mối nguy và kết quả thu thập, xem xét các yêu cầu pháp lý, yêu cầu khác, Doanh nghiệp phải:
- Thiết lập các mục tiêu để chính sách sức khỏe và an toàn do Lãnh đạo đưa ra có thể thực hiện được và ngăn ngừa những rủi ro có thể có (tai nại, bệnh nghề nghiệp, vi phạp luật về an toàn và sức khỏe,…)
- Thiết lập các chương trình, biện pháp quản lý về vấn đề sức khỏe nghề nghiệp và an toàn để đảm bảo các mục tiêu đưa ra phải có khả năng đạt được. Chương trình phải được định kỳ xem xét lại.

Thực hiện (Do): áp dụng và vận hành hệ thống quản lý OH&S

1. Lãnh đạo Doanh nghiệp phải thiết lập cơ cấu quản lý, chỉ định các vai trò và trách nhiệm với thẩm quyền đầy đủ để thực hiện các chương trình quản lý OH&S
2. Ban Lãnh đạo phải cung cấp nguồn lực đầy đủ bao gồm nhân sự cần thiết để duy trì các hoạt động, các chương trình về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, đào tạo cho những nhân sự cần thiết để đạt được trình độ, kỹ năng chuyên môn hóa cần thiết, thiết lập xây dựng cơ sở hạ tầng theo yêu cầu của luật định hoặc nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu về OH&S, các trang thiết bị phải được chỉnh sửa hoặc trang bị thêm bảo hộ để ngăn ngừa rủi ro về tai nại nghề nghiệp, mất sức khỏe.
3. Ban lãnh đạo phải triển khai tổ chức đào tạo cho người làm việc cho tổ chức hoặc những người làm việc thay mặt tổ chức và đảm bảo những người này nhận thức được các rủi ro cần phải kiểm soát, hậu quả do không kiểm soát, cũng nhưng đảm bảo họ đủ năng lực để thực hiện các biện pháp kiểm soát các rủi ro này.
4. Doanh nghiệp phải thiết lập các quá trình để đảm bảo việc trao đổi thông tin về vấn đề an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trong nội bộ có hiệu quả, cũng như đáp ứng các thông tin về OH&S với các bên hữu quan bên ngoài.
5. Doanh nghiệp phải tổ chức tham vấn người lao động trong quá trình nhận diện mối nguy, xây dựng các chương trình kiểm soát rủi ro, điều tra tai nại lao động,…
6. Thiết lập, phổ biến và duy trì tài liệu của hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp OH&S.
7. Thiết lập và thực hiện các hoạt động kiểm soát tài liệu đang được áp dụng.
8. Thiết lập và duy trì các hoạt động kiểm soát tác nghiệp để đảm bảm rằng các thủ tục liên quan đến các mục tiêu về OH&S được thực hiện.
9. Đảm bảo sự chuẩn bị và ứng phó trong trường hợp khẩn cấp, thiết lập và thử nghiệm sự chuẩn bị và khả năng ứng phó với các trình trạng khẩn cấp.

Kiểm tra (Check):  Đánh giá các quá trình của hệ thống quản lý OH&S

1. Giám sát và đo lường các kết quả về hoạt động kiểm soát OH&S theo định kỳ.
2. Đánh giá thực trạng của sự tuân thủ với các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác và các yêu cầu khác do tổ chức đề ra.
3. Thiết lập và duy trì các thủ tục xác định trách nhiệm và quyền hạn trong việc xác định sự không phù hợp, xử lý và điều tra sự không phù hợp, thực hiện hành động khắc phục và hành động phòng ngừa.
4. Quản lý hồ sơ, thiết lập và duy trì thủ tục để phân định, bảo quản và xử lý các hồ sơ về OH&S.
5. Tiến hành đánh giá nội bộ định kỳ để xác định mức độ phù hợp của hệ thống quản lý OH&S hiện tại so với tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007.

Hành động (Action): Xem xét lại và tiến hành các hoạt động để cải tiến hệ thống quản lý OH&S

1. Lãnh đạo Doanh nghiệp phải tiến hành xem xét về mặt quản lý của hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp theo các giai đoạn thích hợp.
2. Xác định các lĩnh vực cần cải thiện.
3. Các yêu cầu liên quan đến “Hành động (Action)” nếu được duy trì liên tục và thường xuyên sẽ giúp Doanh nghiệp/tổ chức liên tục cải tiến hệ thống quản lý OH&S và kết quả chung trong hoạt động kiểm soát an toàn và sức khỏe nghề nghiệp của tổ chức.