Sáng nay (25/5), Quốc hội làm việc tại Hội trường. Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung Điều 170 của Luật doanh nghiệp.

Theo số liệu thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến ngày 31/05/2013, có 2.916 doanh nghiệp trong tổng số 6.000 doanh nghiệp có vốn ĐTNN được thành lập theo Luật Đầu tư nước ngoài trước đây chưa thực hiện thủ tục đăng ký lại để hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2005. Trong số các doanh nghiệp nêu trên, có 41 doanh nghiệp sẽ hết thời hạn hoạt động từ ngày 31/5/2013; số lượng còn lại là các doanh nghiệp chưa hết thời hạn hoạt động, nhưng có khả năng bổ sung, mở rộng ngành nghề kinh doanh. Trong các năm 2014-2015, số lượng doanh nghiệp hết thời hạn hoạt động sẽ tăng đáng kể (đến 31/12/2014 là 142 doanh nghiệp và đến 31/12/2015 là 269 doanh nghiệp). Tổng vốn đăng ký của các doanh nghiệp nêu trên, tính đến 31/5/2013 là 18,5 tỷ USD với số lượng lao động sử dụng 446.000 người. Phần lớn các doanh nghiệp này hoạt động trong lĩnh vực chế biến, chế tạo.

Khó cho cả DN và cơ quan quản lý

Tờ trình do Bộ trưởng Kế hoạch-Đầu tư Bùi Quang Vinh trình bày trước Quốc hội cũng đã nêu rõ những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc doanh nghiệp không thực hiện thủ tục đăng ký lại. Thực trạng này đã làm phát sinh nhiều khó khăn cho hoạt động của doanh nghiệp cũng như công tác quản lý nhà nước. Đơn cử, theo quy định tại Điều 170, những doanh nghiệp không thực hiện thủ tục đăng ký lại sẽ không  được phép điều chỉnh, bổ sung ngành nghề kinh doanh khác với ngành nghề đã được quy định tại Giấy phép đầu tư. Quy định này không tạo điều kiện để các doanh nghiệp đang hoạt động có hiệu quả tại Việt Nam thực hiện dự án đầu tư mới hoặc đầu tư mở rộng trong các lĩnh vực và địa bàn khuyến khích đầu tư. Hiện nay, một số doanh nghiệp phải tái cơ cấu hoạt động nhằm giải quyết khó khăn về thị trường tiêu thụ sản phẩm, nhưng do không đăng ký lại nên không thể điều chỉnh ngành nghề kinh doanh để thực hiện.

Một vướng mắc nữa là, trước năm 2003 Giấy phép đầu tư quy định thời hạn hoạt động của các doanh nghiệp có vốn ĐTNN phổ biến là 20 năm phù hợp với Luật Đầu tư nước ngoài tại thời điểm đó. Sau khi kết thúc thời hạn nêu trên, một số doanh nghiệp nhận thấy thị trường Việt Nam còn nhiều tiềm năng nên muốn tiếp tục duy trì hoạt động đầu tư. Tuy nhiên, do không thực hiện thủ tục đăng ký lại trong thời hạn quy định nên các doanh nghiệp sẽ phải chấm dứt hoạt động. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách phải xem xét duy trì hoạt động của các doanh nghiệp này nhằm tạo môi trường ổn định cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, đảm bảo việc làm cho hàng vạn lao động.

“Theo đó, việc sửa đổi Điều 170 của Luật Doanh nghiệp là nhằm giải quyết vướng mắc cho không chỉ những doanh nghiệp đã hết thời hạn hoạt động, mà còn tạo cơ sở pháp lý để doanh nghiệp chưa hết hạn hoạt động có thể điều chỉnh, bổ sung ngành nghề hoặc mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam” – Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhấn mạnh.

Chính phủ đề nghị sửa đổi điểm a Khoản 2 theo hướng bãi bỏ thời hạn đăng ký lại của Doanh nghiệp có vốn ĐTNN để cho phép các doanh nghiệp được lựa chọn không đăng ký lại hoặc đăng ký lại tại thời điểm thích hợp. Nội dung sửa đổi này nhằm đảm bảo quyền tự chủ của doanh nghiệp trong việc quyết định phương thức tổ chức quản lý và hoạt động kinh doanh.

Điểm b khoản 2 được đề nghị sửa đổi theo hướng cho phép doanh nghiệp không đăng ký lại tiếp tục hoạt động theo Giấy phép đầu tư, Điều lệ doanh nghiệp; đối với những nội dung không được quy định tại Giấy phép đầu tư, Điều lệ doanh nghiệp, doanh nghiệp thực hiện theo quy định của Luật này và pháp luật có liên quan; trường hợp điều chỉnh, bổ sung Giấy phép đầu tư, Điều lệ doanh nghiệp, doanh nghiệp thực hiện theo quy định của pháp luật tại thời điểm điều chỉnh.

Theo đề nghị của Chính phủ, Luật này có hiệu lực thi hành từ 01/8/2013 và hủy bỏ khoản 2 Điều 170 Luật Doanh nghiệp năm 2005, Điều 3 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản.

Sửa đổi điều 170 là cần thiết

Theo báo cáo thẩm tra Dự án Luật sửa đổi Điều 170 của Luật doanh nghiệp do Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày, đa số thành viên Ủy ban Kinh tế tán thành với sự cần thiết sửa đổi Khoản 2, Điều 170 của Luật doanh nghiệp như Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị làm rõ có bao nhiêu doanh nghiệp hết thời hạn hoạt động ghi trong Giấy phép đầu tư đề nghị được cho đăng ký lại; bao nhiêu doanh nghiệp chưa hết thời hạn ghi trong giấy phép đề nghị được bổ sung, mở rộng ngành nghề sản xuất, kinh doanh.

Một số ý kiến khác cho rằng, nội dung này đã được sửa đổi, gia hạn thời gian 1 lần năm 2009, nay tiếp tục sửa đổi sẽ không thể hiện tính tôn nghiêm pháp luật. Dự án Luật doanh nghiệp (sửa đổi) cũng đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014, dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến vào kỳ họp thứ 7, do vậy, chưa cần thiết phải sửa đổi riêng Điều 170 của Luật này.

Đa số thành viên Ủy ban Kinh tế tán thành về nội dung sửa đổi Khoản 2, Điều 170 của dự án Luật được Chính phủ trình Quốc hội.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan đến tổ chức thực hiện Điều 170 của Luật doanh nghiệp cần rút kinh nghiệm trong việc đôn đốc, kiểm tra việc thực thi các quy định pháp luật đã có hiệu lực để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật./.